25 jaar na een omkeerplastiek

Onderzoek naar lange termijn gevolgen op kwaliteit van leven, gewrichtsfunctie, energieverbruik en looppatroon

Omkeerplastiek is een operatietechniek bij kwaadaardige bottumoren rondom het kniegewricht of in het bovenbeen. De kwaadaardige bottumor wordt inclusief het kniegewricht verwijderd en het onderbeen wordt 180 graden om zijn lengteas gedraaid en met schroeven en een plaat aan het resterende bovenbeen vastgezet. Wanneer deze patiënten nu een uitwendige prothese dragen, functioneert het enkelgewricht tijdens het lopen als een kniegewricht.

Zonder de prothese is het op het eerste oog een vreemd gezicht, maar het lijkt functioneel voordeel te hebben t.o.v. een bovenbeen amputatie. Protheses worden zo gemaakt dat met broek aan bijna niet te zien is dat deze (ex)patiënten een prothese dragen. Bij sommigen moeten we na binnenkomst zelfs nog eens goed kijken om welk been het eigenlijk gaat.

Keuze tot een omkeerplastiek is in de meeste gevallen een reconstructie na het verwijderen van een kwaadaardige bottumor, met als enige alternatief een bovenbeenamputatie. Osteosarcomen en Ewingsarcomen (bottumoren) waar deze chirurgische techniek toegepast wordt, komen met name op jongvolwassen leeftijd voor. Een patiënt moet met zijn/haar ouders en de arts een lastig besluit maken in een zeer moeilijke situatie (meestal net de diagnose ‘kanker’ gekregen). Er moet dan gekozen worden tussen een bovenbeenamputatie of een omkeerplastiek. Deze keuze zou mede gebaseerd moeten zijn op de te verwachten kwaliteit van leven en het functioneren na deze procedures.

Omkeerplastieken worden maar weinig gedaan, aangezien bottumoren zeldzaam zijn en meestal been sparende chirurgie toegepast kan worden. Er is daardoor niet veel bekend over de omvang van problemen of juist successen na deze ingrijpende operatie. Men weet niet precies welke impact het heeft op kwaliteit van leven, uiteindelijke gewrichtsfunctie, energieverbruik en het looppatroon op de lange termijn.

Momenteel wordt er op de afdelingen orthopedie en revalidatiegeneeskunde van het Amsterdam UMC (locatie AMC) een onderzoek uitgevoerd, vele jaren (15-40) na de operatieve behandeling van een omkeerplastiek. Bij dit onderzoek worden metingen gedaan naar kwaliteit van leven, gewrichtsfunctie, energieverbruik en het looppatroon.

De afdeling orthopedie en revalidatiegeneeskunde van het Amsterdam UMC heeft jarenlang ervaring opgedaan in de behandeling van patiënten met bottumoren, het operatief verwijderen hiervan en het opnieuw opbouwen van het been middels een omkeerplastiek. Dit maakt onze afdeling uitermate geschikt om de impact hiervan op het leven goed in kaart te brengen. En met de verkregen informatie nieuwe patiënten, in de komende jaren nog beter te kunnen behandelen en voor te kunnen lichten over het leven met een omkeerplastiek.